Szkoła

Home|Patron Szkoły

Patron Szkoły

Patronem naszej szkoły są Obrońcy Poczty Polskiej w Gdańsku – pięćdziesięciu trzech pocztowców, którzy 1 września 1939 r. dwanaście godzin (z przerwą na podjęcie decyzji o kapitulacji czternaście) i piętnaście minut bronili budynku urzędu pocztowego Gdańsk 1 przed atakiem specjalnego oddziału niemieckiej gdańskiej Policji Porządkowej (Schutzpolizei) oraz pododdziałów SS Wachsturmbann „E” i SS-Heimwehr Danzig.

Obrona poczty

O
brona poczty w założeniu miała trwać 6 godzin do czasu przybycia z odsieczą części Armii Pomorze. Niestety nikt nie przekazał pocztowcom wiadomości o wycofaniu Korpusu Interwencyjnego z Pomorza ani nie odwołał obrony.

Niemcy zaatakowali pocztę o 4:45. Zakładali równoczesne uderzenie trzech grup szturmowych, jednak ani pierwszy, ani drugi atak nie zakończył się powodzeniem. Pierwszą ofiarą ze strony obrońców był dowódca obrony ppor. Konrad Guderski, raniony od wybuchu własnego granatu, którym zlikwidował grupę Niemców, nacierających przez dziurę w ścianie. Walki trwały do godziny 15:00, kiedy niemiecki dowódca zarządził dwugodzinną przerwę, w czasie której pocztowcy mieli rozważyć kapitulację. W obliczu odmowy o 17:00 odpalono sześciusetkilogramowy ładunek wybuchowy, który zburzył część ściany budynku. Gdy atakujący dostali się do środka, polska obrona wycofała się do piwnic.

Używszy motopompy, Niemcy wprowadzili do piwnic benzynę, którą podpalili przy pomocy miotaczy ognia. Wtedy spłonęło żywcem 5 pocztowców, m. in. Brunon Marszałkowski i Stanisław Rekowski. O 19:00 pocztowcy zdecydowali się na kapitulację.

Rewizja wyroku i upamiętnienie pocztowców

W 1995 r. sąd w Lubece dokonał rewizji procesu pocztowców. Stwierdził, że, skazując obrońców na śmierć, sąd niemiecki naruszył m. in. postanowienia IV konwencji haskiej o prawach i zwyczajach wojny lądowej.

31 października 1946 r. odznaczono Orderem Virtuti Militari V klasy Związek Zawodowy Pracowników Poczt i Telekomunikacji – Koło Gdańsk.

Dawny Plac Heweliusza, na którym stoi budynek Poczty Gdańskiej, nazwano Placem Obrońców Poczty Polskiej.

1 września 1979 r. odsłonięto pomnik Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku oraz otwarto w bronionym w 1939 r. budynku Muzeum Poczty i Telekomunikacji.

Ekshumowane szczątki rozstrzelanych pocztowców pochowano na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu w Gdańsku.

Kapitulacja i aresztowania

Pierwsze dwie osoby, które opuściły budynek poczty – dyrektor dr Jan Michoń i naczelnik Józef Wąsik – zostali zabici. 28 osób aresztowano, a 16 rannych i poparzonych przewieziono do szpitala miejskiego. 6 rannych zmarło. 6 pocztowcom udało się uciec, ale 2 z nich złapano. Pozostałych 4 przeżyło wojnę. Najmłodszą ofiarą ataku była dziesięcioletnia Erwina Barzychowska – wychowanica dozorcy poczty i jego żony.

Proces sądowy i rozstrzelanie

Aresztowanych 38 obrońców sądzono w dwóch procesach. Wszystkich skazano na śmierć za partyzantkę. Pocztowcy zostali rozstrzelani 5 października 1939 r. na terenie ćwiczebnego poligonu policji gdańskiej na Zaspie.